Երեխաների իրավունքները և պարտականությունները վիրտուալ աշխարհում։ Ուղեցույց ուսուցիչների համար

 

Նշելով Երեխաների համաշխարհային օրը՝ նպատակ ունենք օգնելու երեխաներին հասկանալ իրենց իրավունքներն ու պարտականությունները ինչպես իրական, այնպես էլ վիրտուալ աշխարհում։

Առցանց գտնվելը. Մատչելիություն և Ներառականություն

Յուրաքանչյուր երեխա ունի ինտերնետին հասանելիության իրավունք՝ անկախ սեռից, ռասայից, ազգային պատկանելությունից, կրոնից, ծագումից կամ առողջական վիճակից։ Ամեն մի մեծահասակի պարտականությունն է աջակցել երեխաներին՝ օգտվելու այս իրավունքից։

Ուսուցիչը կարող է

ü  իր դասարանի հետ առցանց ուսումնասիրել բազմազանության և ներառականության հետ կապված արդի թեմաներ։

ü  քննարկել, թե ինչ կարելի է անել, որպեսզի բոլոր երեխաները հնարավորություն ունենան դառնալու «թվային քաղաքացիներ»։

Ուսուցում և Ստեղծագործություն

Երեխաներն ունեն իրավունք տարբեր մեդիա ձևաչափերով (տեքստ, գրաֆիկա, բանավոր խոսք և այլն)  սովորել խելամտորեն օգտագործել թվային գործիքները՝ բովանդակությանը հասանելիություն ստանալու, տեղեկատվություն որոնելու, ուրիշների հետ շփվելու և գաղափարներ փոխանակելու համար։

Ուսուցիչը կարող է

ü  ստեղծել բլոգ աշակերտների հետ երեխաների իրավունքների մասին և հրավիրել դասարանի յուրաքանչյուր երեխայի՝ մասնակցելու բովանդակության ստեղծմանը։

ü  սովորեցնել աշակերտներին ստեղծագործաբար օգտագործել թվային գործիքները՝ նյութեր առցանց հրապարակելու համար։

Մեդիա և տեղեկատվական գրագիտություն

Բոլոր երեխաները պետք է ունենան հավասար հնարավորություններ՝ սովորելու ինչպես ստեղծագործել և կիրառել իրենց ստեղծագործական ունակությունները։

Ուսուցիչը կարող է 

ü  նախաձեռնել դասարանում առցանց որոնում՝ առցանց իրավունքներին առնչվող արդի թեմայի շուրջ։ Ինչպիսի գիտելիքներ և հմտություններ, ըստ աշակերտների, պետք է ունենան նրանք՝ թեման քննադատաբար գնահատելու և օբյեկտիվ տեսակետ ձևավորելու։

Օնլայն բարեկեցություն

Էթիկա և կարեկցանք

Ֆիզիկական և հոգեկան առողջական սահմանափակումներ ունեցող երեխաներն ունեն նույն իրավունքները, ինչ մյուս երեխաները՝ արժանապատվության, ինքնուրույնության և առցանց ու առկա խմբերին ակտիվ մասնակցության։

Ուսուցիչը կարող է

ü  Օգտագործել երկրում վերջերս տեղի ունեցած անհանգստացնող մի դեպքի մասին պատմություն և քննարկել աշակերտների հետ, թե ինչ կզգային նրանք, եթե այդ դեպքը տեղի ունենար իրենց հետ։

Առողջություն և բարեկեցություն

Երեխաներն ունեն իրավունք՝ պաշտպանված լինելու ֆիզիկական և հոգեկան բռնության ու վատ վերաբերմունքի բոլոր ձևերից, ինչպես նաև ցանկացած շահագործումից, որը կարող է վտանգել իրենց առողջությունը կամ բարեկեցությունը։

Ուսուցիչը կարող է

ü  Խնդրել  աշակերտներին մի շաբաթ շարունակ գրի առնել իրենց գործունեության և առցանց ու օֆլայն անցկացրած ժամանակի մասին։

ü  Կազմակերպել դասարանական քննարկում տեխնոլոգիաների անվտանգ օգտագործման մասին և խրախուսել աշակերտներին՝ քննարկելու իրենց գրառումները։

Էլեկտրոնային ներկայություն և հաղորդակցություն

Երեխաներն ունեն իրավունք՝ պաշտպանված լինել իրենց բարեկեցության և հեղինակության դեմ ուղղված ցանկացած հարձակումից։

Ուսուցիչը կարող է

ü  Խնդրել սովորողներին ինքնուրույն առցանց որոնում կատարել իրենց անուններով։ Արդյո՞ք նրանք որևէ անսպասելի բան կհայտնաբերեն։ Կկիսվե՞ն հայտնաբերված տվյալներով ծնողների հետ։

Առցանց իրավունքներ

Ակտիվ մասնակցություն

Երեխաներն ունեն իրավունք՝ ազատ արտահայտելու իրենց կարծիքը և ակտիվ մասնակցելու բազմազան խմբերում։

Ուսուցիչը կարող է

ü  Կազմակերպել դասարանական բանավեճ հետաքրքիր թեմայի շուրջ։

ü  Խրախուսել աշակերտներին՝ ներկայացնելու իրենց նախընտրելի լուծումները, իսկ դասը եզրափակել քվեարկությամբ։ Այս գործողության (բանավեճի ու քվեարկության) շնորհիվ երեխաները կհասկանան, թե որքան կարևոր է իրենց կարծիքը, և քվեարկությունը որպես ժողովրդավարական որոշում կայացնելու միջոց։

Իրավունքներ և պարտականություններ

Երեխաներն օգնության կարիք ունեն՝ հասկանալու իրենց իրավունքները և այդ իրավունքներին ուղեկցող պարտականությունները՝ թե՛ ֆիզիկական, թե՛ առցանց աշխարհում։

Ուսուցիչը կարող է

ü  Խնդրել աշակերտներին նախագծել հորինված կայքի կանոններն ու պայմանները։

ü  Քննարկել, թե որո՞նք են օգտատերերի իրավունքները, և ինչպե՞ս են դրանք ազդում նրանց պարտականությունների վրա։

Գաղտնիություն և անվտանգություն

Երեխաներն ունեն իրավունք՝ պահպանելու իրենց գաղտնիությունը ինչպես առցանց, այնպես էլ իրական աշխարհում։

Ուսուցիչը կարող է

ü  Խնդրել աշակերտներին ստեղծել մի քանի «ապահով» գաղտնաբառեր և փորձարկել դրանք գաղտնաբառերի ստուգման կայքում՝ տեսնելու, թե որքան ապահով են դրանք իրականում։

ü  Քննարկել, թե որն է ապահով գաղտնաբառը, և որքա՞ն հեշտությամբ կարող է այն վնասվել։

Առցանց իրավունքներ

Ֆինանսական անվտանգություն

Երեխաներն ունեն իրավունք՝ սովորելու ինչպես ճանաչել ոչ պատշաճ մարքեթինգային նյութերը և գաղտնիության խախտման փորձերը, ինչպես նաև հասկանալ, թե ինչպես կարող են իրենց վրա ազդել և մոլորեցնել տարբեր առաջարկներն ու գովազդները։

Ուսուցիչը կարող է

ü  Խնդրել աշակերտներին մեկ շաբաթ շարունակ գրառել այն բոլոր ապրանքների մասին, որոնք նրանք տեսնում են գովազդում և ցանկանում են գնել։

ü  Օգնել նրանց վերլուծել իրենց ցուցակի ապրանքների ազդեցությունը շրջակա միջավայրի կայունության վրա (այսինքն՝ ինչպես են այդ ապրանքների արտադրությունը, օգտագործումը և վերամշակումը ազդում բնության ու մոլորակի ռեսուրսների վրա)։

Օգնել երեխաներին հասկանալ իրենց իրավունքներն ու պարտականությունները իրական և վիրտուալ աշխարհում։

Այլ հրապարակումներ Թվային քաղաքացիության կրթության վերաբերյալ

ü  Educating for a video game culture – A map for

ü  teachers and parents (2021)

ü  Digital citizenship education - Trainers’ Pack (2020)

ü  Digital Citizenship Education – Lesson plans for educators available at https://www.coe.int/en/web/education/new-materials

ü  Digital Citizenship Education Handbook (2019)

ü  Bullying: perspectives, practice and insights (2017)

ü  Internet Literacy Handbook (2017)

Լրացուցիչ տեղեկություն կարող եք գտնել այստեղ:

www.coe.int/education

Եվրոպայի խորհուրդը մեր մայրցամաքի առաջատար կազմակերպությունն է՝ մարդու իրավունքների պաշտպանության ոլորտում։ Այն միավորում է 47 անդամ երկրներ, այդ թվում՝ Եվրամիության բոլոր անդամ պետությունները։

Բոլոր անդամ երկրները ստորագրել են Մարդու իրավունքների եվրոպական կոնվենցիան, որի նպատակն է ապահովել մարդու իրավունքների, ժողովրդավարության և օրենքի գերակայության պաշտպանությունը։ Կոնվենցիայի իրականացման ընթացքը անդամ երկրներում վերահսկվում է Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանի կողմից։